Pradhan Mantri Garib Kalyan Anna Yojana ; पंतप्रधान गरीब कल्याण अन्न योजना (PMGKAY) ही भारतातील एक सरकारी कल्याणकारी योजना आहे. कोविड-19 महामारी आणि त्यानंतरच्या लॉकडाऊन दरम्यान समाजातील दुर्बल घटकांना अन्न सुरक्षा प्रदान करण्यासाठी भारत सरकारने मार्च 2020 मध्ये याची सुरुवात केली होती.
पीएमजीकेएवाय (Pradhan Mantri Garib Kalyan Anna Yojana) अंतर्गत, पात्र लाभार्थ्यांना सार्वजनिक वितरण प्रणालीकडून त्यांच्या नियमित हक्कांसह अतिरिक्त धान्य (तांदूळ किंवा गहू) विनामूल्य मिळते. संकटकाळात कोणीही उपाशी राहू नये आणि ज्यांना आर्थिक अडचणींचा सामना करावा लागू शकतो त्यांना आधार मिळावा, हा या कार्यक्रमाचा उद्देश होता.
हे वाचा: 4 एप्रिल 2023 : आज तुमचा दिवस कसा राहिल? वाचा…
सुरुवातीला एप्रिल ते जून 2020 या 3 महिन्यांसाठी पीएमजीकेएवाय लागू करण्यात आला होता. त्यानंतर दोन टप्प्यात ती वाढवण्यात आली. पहिल्या मुदतवाढीत जुलै ते नोव्हेंबर 2020 आणि दुसऱ्या मुदतवाढीत डिसेंबर 2020 ते मार्च 2021 या महिन्यांचा समावेश होता. तसेच त्यानंतर ही या योजनेला सरकारने मुदत वाढवून दिली. सरकारने देशभरात रास्त भाव दुकाने किंवा रेशन दुकानांद्वारे पात्र लाभार्थ्यांना धान्य वाटप केले.
पंतप्रधान गरीब कल्याण अन्न योजनेमुळे महामारीमुळे प्रभावित झालेल्या आणि आर्थिक आव्हानांचा सामना करणाऱ्या लाखो लोकांना आवश्यक अन्नसाहाय्य मिळाले आहे. अन्न सुरक्षा सुनिश्चित करण्यात आणि संकटाच्या काळात उपासमारीशी संबंधित चिंता दूर करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे.
हे वाचा: 11 एप्रिल 2023 : आज तुमचा दिवस कसा राहिल? वाचा…
Pradhan Mantri Garib Kalyan Anna Yojana : या योजनेत मदतीसाठी दोन प्रमुख गटांना लक्ष्य केले आहे :
Pradhan Mantri Garib Kalyan Anna Yojana : एनएफएसए लाभार्थी
राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा (एनएफएसए) प्राधान्य आणि अंत्योदय अन्न योजनेच्या (एएवाय) श्रेणीत येणाऱ्या कुटुंबांना अनुदानित अन्नधान्याचे लाभार्थी म्हणून ओळखतो. पीएमजीकेएवाय सुनिश्चित करते की या लाभार्थ्यांना निर्धारित कालावधीत अतिरिक्त विनामूल्य धान्य मिळेल.
Pradhan Mantri Garib Kalyan Anna Yojana : नॉन-एनएफएसए लाभार्थी
एनएफएसए अंतर्गत समाविष्ट नसलेल्या व्यक्ती आणि कुटुंबांना मदत करण्यासाठी, सरकार गरजू लोकांच्या विशिष्ट ओळखलेल्या श्रेणींना मदत देते. या श्रेणी प्रत्येक राज्यात भिन्न असू शकतात, परंतु त्यामध्ये सामान्यत: स्थलांतरित कामगार, रोजंदारीवर काम करणारे आणि साथीच्या रोगाने प्रभावित झालेल्या इतर असुरक्षित गटांचा समावेश असतो.
पीएमजीकेएवाय अंतर्गत देण्यात येणाऱ्या अन्नधान्यात गहू आणि तांदूळ यांचा समावेश आहे. पात्र लाभार्थ्यांना पीडीएसद्वारे त्यांच्या नियमित हक्कांव्यतिरिक्त दरमहा प्रति व्यक्ती अतिरिक्त 5 किलो गहू किंवा तांदूळ मिळतो.
कोविड-19 महामारीसारख्या संकटाच्या काळात कोणीही उपाशी राहू नये आणि समाजातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांना आवश्यक आधार मिळावा, हा पंतप्रधान गरीब कल्याण अन्न योजनेचा उद्देश आहे.
