Indian Car Industry : गाडी बुला रही है…सिटी बजा रही है…
भारतात कार मार्केटचा (Indian Car Industry) अनेक दशकांचा वैविध्यपूर्ण असा इतिहास आहे.
हे वाचा: Engineer's Day : अभियंता दिवस-15 Sept
गाडी घेणे अनेकांचे स्वप्न असते. बरीच मंडळी ते स्वप्न पूर्ण करतात.
Indian Car Industry : स्वातंत्र्यपूर्व काळ
भारतातील ऑटोमोबाईल उद्योगाने 19व्या शतकाच्या उत्तरार्धात युरोपियन उत्पादकांनी कार आणल्यानंतर आकार घेण्यास सुरुवात केली.
हेही वाचा : भारतातील इन्शुरन्स इंडस्ट्री
भारतात निर्माण झालेली पहिली कार जमशेदजी टाटा यांनी 1901 मध्ये बांधलेली “मोटर कार” होती.
हे वाचा: Bajaj Pulsar N150 : बजाज पल्सर N150 लवकरच मार्केटमध्ये
या काळात, कार प्रामुख्याने आयात केल्या गेल्या आणि केवळ समाजातील एका लहान उच्चभ्रू वर्गाला पुरवल्या गेल्या.
स्वातंत्र्योत्तर काळ (1947-1980) :
- 1947 मध्ये भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर, भारत सरकारने स्वावलंबी ऑटोमोटिव्ह उद्योग स्थापन करण्यावर लक्ष केंद्रित केले.
- देशांतर्गत उत्पादनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि आयातीवरील अवलंबित्व कमी करण्यासाठी सरकारने विविध धोरणे लागू केली.
- 1948 मध्ये, हिंदुस्तान मोटर्स (HM) ने ब्रिटीश-डिझाइन केलेल्या एम्बेसेडर कारचे उत्पादन सुरू केले जे भारतीय ऑटोमोटिव्ह उद्योगाचे प्रतिकात्मक प्रतीक बनले.
- 1950 आणि 1960 च्या दशकात, सरकारने कार उत्पादनासाठी परवाने आणि परवाने आणले, ज्यामुळे मर्यादित स्पर्धा आणि नियंत्रित बाजारपेठ निर्माण झाली.
- 1983 मध्ये, मारुती उद्योग लिमिटेड (आता मारुती सुझुकी) ची स्थापना भारत सरकार आणि जपानच्या सुझुकी मोटर्स यांच्यात संयुक्त उपक्रम म्हणून करण्यात आली. भारतीय कार उद्योगासाठी हे महत्त्वपूर्ण वळण ठरले.
उदारीकरण युग (1990 – आजपर्यंत) :
- 1990 च्या दशकाच्या सुरुवातीस, भारताने आर्थिक सुधारणा लागू केल्या ज्यामुळे परकीय गुंतवणुकीसाठी बाजारपेठ खुली झाली आणि व्यापारातील अडथळे कमी झाले.
- या काळात विविध आंतरराष्ट्रीय कार उत्पादकांनी भारतीय बाजारपेठेत प्रवेश केला, नवीन तंत्रज्ञान आणि स्पर्धा आणली.
- Hyundai, Ford, General Motors, Honda, Toyota आणि इतर सारख्या कंपन्यांनी भारतात काम सुरू केले आणि मॉडेल्सची विस्तृत श्रेणी सादर केली.
- 1998 मध्ये, टाटा मोटर्सने टाटा इंडिका ही एक कॉम्पॅक्ट कार लॉन्च केली जी देशांतर्गत बाजारात लोकप्रिय झाली आणि स्वदेशी डिझाइन आणि उत्पादन क्षमतांचे प्रदर्शन केले.
- वाढती उत्पन्न पातळी, शहरीकरण आणि बदलत्या ग्राहकांच्या पसंती यामुळे भारतीय कार बाजारपेठेत गेल्या काही वर्षांत लक्षणीय वाढ झाली आहे. अनेक जागतिक कार उत्पादकांनी केवळ देशांतर्गत बाजारपेठच नव्हे तर निर्यात उद्देशांसाठीही भारतात उत्पादन प्रकल्प स्थापन केले आहेत.
- अलिकडच्या वर्षांत इलेक्ट्रिक वाहनांनी (EVs) लक्ष वेधून घेतले आहे आणि भारत सरकारने त्यांचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहन देण्यासाठी धोरणे आणि प्रोत्साहने आणली आहेत.
प्रगत तंत्रज्ञान, शाश्वतता आणि परवडण्यावर लक्ष केंद्रित करून भारतीय कार बाजार सतत विकसित होत आहे. येत्या काही वर्षात या उद्योगात आणखी वाढ आणि नावीन्यता येण्याची अपेक्षा आहे.
